Jaskra to choroba , która stanowi wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne w okulistyce ludzi i zwierząt.
Ta prowadząca do utraty wzroku bolesna choroba oczu to jednostka chorobowa o złożonym obrazie klinicznym, w której dochodzi do utraty komórek zwojowych siatkówki oraz ich aksonów, co w konsekwencji prowadzi do zaniku siatkówki i nerwu wzrokowego. W większości przypadków u psów i ludzi w jaskrze dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Tradycyjny podział jaskry wyróżnia jaskrę pierwotną i wtórną. Ta druga jest często konsekwencją zapalenia wewnątrzgałkowego, które występuje u 19% psów po zabiegu fakoemulsyfikacji. Jaskra pierwotna dotyczy często ras predysponowanych do patologii kąta przesączania. Jaskra pierwotna może mieć charakter jaskry z otwartym lub zamkniętym kątem przesączania.
Diagnostyka jaskry obejmuje więc pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz badanie kąta przesączania czyli gonioskopię. Jednak zaawansowana diagnostyka jaskry nie polega jedynie na pomiarze ciśnienia wewątrzgałkowego. Po pierwsze z uwagi na to, że jaskra to neuropatia, wiodącymi badaniami w jaskrze są badania obrazowe jak na przykład HRUS oraz specjalne protokoły ERG, które w chwili obecnej nadal są w opracowaniu. U psów rasowych, u których znamy mutacje genowe odpowiedzialne za rozwinięcie jaskry standardem są również badania genetyczne.Obecnie w kręgu zainteresowań naukowców jest również wczesna diagnostyka jaskry polegająca na pomiarze markerów molekularnych z krwi i cieczy wodnistej, co jest również przedmiotem badań Międzynarodowego Instytutu Medycyny Translacyjnej.
Jeżeli chodzi o leczenie jaskry to w ujęciu farmakologicznym nadal bazujemy na kilku podstawowych grupach leków obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe. Najczęściej stosowanymi lekami w leczeniu jaskry psów jest latanoprost. Niedawno wprowadzony u ludzi inhibitor ROCK u psów wykazuje znacznie mniejszą skuteczność.
Nowoczesna terapia jaskry polega natomiast na łączeniu leczenia farmakologicznego z odpowiednim postępowaniem chirurgicznym. Zabiegi operacyjne dzielimy na zabiegi zmniejszające produkcję cieczy wodnistej oraz zabiegi filtracyjne. Wśród tej pierwszej grupy wysoką skuteczność w kontroli IOP wykazuje przeztwardówkowa cyklofotoablacja mikropulsacyjna lub endoablacja. Zabiegi filtracyjne korzystają z dostępnych komercyjnie zastawek.Przyszłością leczenia neuropatii z pewnością jest medycyna regeneracyjna, terapia genowa oraz odpowiednie wsparcie nutraceutyczne.